W XVI w. w metropolii kijowskiej panowal kryzys cerkiewny obejmujqcy
takze duszpasterstwo. Po odnowicielskich inicjatywach prawosfawnych srodowisk
swieckich, glöwnie brackich juz w wieku XVII röwniez elity duchowne
podjqly dyskusjq nad odpowiedzialnym kaplahstwem oraz szereg oswiatowowydawniczych
dzialan na rzecz odbudowy etosu prawoslawnego pasterza.
Öwczesnq refleksjq na temat godnosci i odpowiedzialnosci kaplahskiej mozna
odnalezc m.in. w przedmowach do ksiqg liturgicznych oraz pomocy duszpasterskich
drukowanych w kijowskiej Lawrze. Natomiast idealizowane wizerunki
kaplana sq obecne w literaturze okolicznosciowej. Wsröd czqsto podejmowanych
przez prawoslawnych duszpasterzy problemöw znalazla siq kwestia wyksztalcenia,
predyspozycji moralnych i osobowych kaplana jako kaznodziei, szafarza
sakramentöw oraz przewodnika i opiekuna powierzonego mu stada. Przypominano
takze o powolaniu koniecznym do sprawowania pasterskiej poslugi
oraz o potrzebie wychowywania godnych nastqpcöw.