Біблійні парадиґми аскетичної стратеґії давньої української агіоґрафії
Loading...
Date
2008
Authors
Ісіченко, Ігор
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Агіографічна культура Київської Руси-України формується в контексті складних і досі певною мірою загадкових канонізаційних процесів, що позначають досягнення Київською митрополією достатньої зрілости християнського самоусвідомлення. Інтерпретація агіографічного тексту у вимірах церковно-політичних змагань прихильників помісности Руської Церкви та проконстантинопольського єпископату або навіть у контексті культурно-світоглядних процесів інтеґрування Руси-України до східної християнської цивілізації навряд чи здатна охопити хоча б найважливіші параметри його знакового світу. Агіографічний текст є складником канонізації - і певним її підсумком. Він засвідчує засвоєння ідеальних християнських моделей поведінки та засобів її літературної інтерпретації мовою візантійської культури - а водночас виявляє існування середовища, здатного адекватно прочитати сформовані східною агіографією топоси.
A hagiographic text certifies a familiarization of ideal Christian behavioural models and means of its literary interpretation in terms of the language of Byzantine culture and, at the same time, indicates the existence of an environment capable to adequately read the theses of Eastern hagiography. There was not much direct acquaintance with the texts of the Bible in the Middle Ages. However, the indirect character of functioning of biblical texts did not affect their highly religious authority and forming influence on public consciousness. A medieval reader’s acquaintance with the biblical text is mediated by a liturgic context, whereas the prayer books and Byzantine rite services provide an unexpectedly deep and thorough familiarization of biblical plots and images. On the other hand, in order to involve a Christian in the sacral space of realization of a mystical communion of man and God the receptive culture of the Middle Ages held the Bible’s texts within a wide context of ritual mechanisms. It is the Bible’s texts’ associative fields that actively involve the ministration environment of these texts sounding. One’s personal participation in the sacramental life of the Church, the eucharist unification with the Word becomes the key to its code without which the Holy Writ itself remains but empty phrases. The discursive strategy of a hagiographic text takes shape in the course of connection of the reception of Christian models of a pious life, their decoding in one’s own life, the approval of an ascetic’s life experience by the superior church authorities and its embodiment in the corresponding verbal form. It becomes obvious, that biblical texts not only get integrated by an ascetic improvement strategy, but codify it themselves, playing a part of an archetypical text in which measurements the models of pious behaviour forming the ethos of a medieval ascetic life are read and reveal their authentic sense. The constant presence of the sacral text in the medieval religiousness’ communicative space is supplemented by paraverbal factors of liturgical practice and one’s personal piety. And it is the present in this space Bible itself, that determines its coordinates and tendencies, by carrying out not only its spiritual potential, but also the semiotic programs incorporated in it. Thus, from the chaos of initial impressions and sensations, impregnated by a creative Word, there arises an individual’s ascetic strategy leading to self-perfection.
Hagiograficzne teksty swiadczQ o przyswojeniu idealnych chrzescijanskich modeli zachowania i zasobow jego literackiej interpretacji dokonanej jazykiem bizantyjskiej kultury, a jednoczesnie ujawniaja istnienie srodowiska, moggcego adekwatnie odczytac sformulowane przez hagiografig wschodnig toposy. Znajomosc tekstow Biblii w Sredniowieczu nie byta bezposrednia. Ale zcentralizowany Charakter funkcjonowania tekstu biblijnego nie wptynaj na jego wysoki religijny autorytet i formotwörczym wplywie na swiadomosc spoleczrig. Znajomosc tekstu biblijnego przez czytelnika sredniowiecznego koncentrovvala sig na kontekscie liturgicznym, na ksigdze liturgicznej i odprawianiu obrzgdu bizantyjskiego zabezpieczaja niespodziewanie glgbokie i gruntowne przyswojenie tematöw i obrazöw Pisma SwiQtego. Z drugiej strony tekst biblijny wkomponowal sig jako receptywna kultura Pisma Swigtego w szeroki kontekst rytualnych mechanizmöw, zostawiajac chrzescijanina do przestrzeni sakralnej, urzeczywistnienia mistycznego zwigzku czlowieka z Bogiem. Asocjatywne pole tekstu biblijnego aktywnie Igczy liturgiczne srodowisko tego tekstu. Osobisty udzial w sakralnym zyciu Cerkwi, eucharystyczne polaczenie ze Slowem staje si? kluczem do jego kodu, bez jakiego samo Pismo Swigte pozostaje pröznymi dzwigkami. Dyskursywna strategia tekstu agiograficznego sktada siQ z przebiegu ztaczenia recepcji chrzescijanskich modeli poboznego zycia, ich dekodowania we wlasnym zyciu, chwaleniu zyciowego doswiadczenia podwyznyka wyzszych cerkiewnych autorytetöw i jego wcielenia w odpowiednie formy werbalne. Oczywistym staje sig to, ze biblijny tekst nie tylko interpretowany jest strategia ascetycznego udoskonalenia, ale i kodyfikuje ja, odgrywa rolQ archetypowego tekstu, w granicach ktörego ujawniaja swöj autentyczny zmysl modele poboznego zachowania, ktöre formuje stos sredniowiecznej ascezy. Ciagla obecnosc tekstu sakralnego w przestrzeni komunikacyjnej sredniowiecznej religijnosci dopelnia sig parawerbalnymi czynnikami liturgicznej praktyki i osobistej poboznosci. Obecna w tej przestrzeni Biblia sama röwniez wyznacza jego koordynaty i tendencje, realizuje nie tylko duchowny potencjal, ale i zawarte w niej semiotyczne programy. Z chaosu pierwotnych wrazen i odczuc, naznaczonego twörczym Slowem, wzrasta ascetyczna strategia osobistosci, ktöra zmierza droga doskonalosci.
A hagiographic text certifies a familiarization of ideal Christian behavioural models and means of its literary interpretation in terms of the language of Byzantine culture and, at the same time, indicates the existence of an environment capable to adequately read the theses of Eastern hagiography. There was not much direct acquaintance with the texts of the Bible in the Middle Ages. However, the indirect character of functioning of biblical texts did not affect their highly religious authority and forming influence on public consciousness. A medieval reader’s acquaintance with the biblical text is mediated by a liturgic context, whereas the prayer books and Byzantine rite services provide an unexpectedly deep and thorough familiarization of biblical plots and images. On the other hand, in order to involve a Christian in the sacral space of realization of a mystical communion of man and God the receptive culture of the Middle Ages held the Bible’s texts within a wide context of ritual mechanisms. It is the Bible’s texts’ associative fields that actively involve the ministration environment of these texts sounding. One’s personal participation in the sacramental life of the Church, the eucharist unification with the Word becomes the key to its code without which the Holy Writ itself remains but empty phrases. The discursive strategy of a hagiographic text takes shape in the course of connection of the reception of Christian models of a pious life, their decoding in one’s own life, the approval of an ascetic’s life experience by the superior church authorities and its embodiment in the corresponding verbal form. It becomes obvious, that biblical texts not only get integrated by an ascetic improvement strategy, but codify it themselves, playing a part of an archetypical text in which measurements the models of pious behaviour forming the ethos of a medieval ascetic life are read and reveal their authentic sense. The constant presence of the sacral text in the medieval religiousness’ communicative space is supplemented by paraverbal factors of liturgical practice and one’s personal piety. And it is the present in this space Bible itself, that determines its coordinates and tendencies, by carrying out not only its spiritual potential, but also the semiotic programs incorporated in it. Thus, from the chaos of initial impressions and sensations, impregnated by a creative Word, there arises an individual’s ascetic strategy leading to self-perfection.
Hagiograficzne teksty swiadczQ o przyswojeniu idealnych chrzescijanskich modeli zachowania i zasobow jego literackiej interpretacji dokonanej jazykiem bizantyjskiej kultury, a jednoczesnie ujawniaja istnienie srodowiska, moggcego adekwatnie odczytac sformulowane przez hagiografig wschodnig toposy. Znajomosc tekstow Biblii w Sredniowieczu nie byta bezposrednia. Ale zcentralizowany Charakter funkcjonowania tekstu biblijnego nie wptynaj na jego wysoki religijny autorytet i formotwörczym wplywie na swiadomosc spoleczrig. Znajomosc tekstu biblijnego przez czytelnika sredniowiecznego koncentrovvala sig na kontekscie liturgicznym, na ksigdze liturgicznej i odprawianiu obrzgdu bizantyjskiego zabezpieczaja niespodziewanie glgbokie i gruntowne przyswojenie tematöw i obrazöw Pisma SwiQtego. Z drugiej strony tekst biblijny wkomponowal sig jako receptywna kultura Pisma Swigtego w szeroki kontekst rytualnych mechanizmöw, zostawiajac chrzescijanina do przestrzeni sakralnej, urzeczywistnienia mistycznego zwigzku czlowieka z Bogiem. Asocjatywne pole tekstu biblijnego aktywnie Igczy liturgiczne srodowisko tego tekstu. Osobisty udzial w sakralnym zyciu Cerkwi, eucharystyczne polaczenie ze Slowem staje si? kluczem do jego kodu, bez jakiego samo Pismo Swigte pozostaje pröznymi dzwigkami. Dyskursywna strategia tekstu agiograficznego sktada siQ z przebiegu ztaczenia recepcji chrzescijanskich modeli poboznego zycia, ich dekodowania we wlasnym zyciu, chwaleniu zyciowego doswiadczenia podwyznyka wyzszych cerkiewnych autorytetöw i jego wcielenia w odpowiednie formy werbalne. Oczywistym staje sig to, ze biblijny tekst nie tylko interpretowany jest strategia ascetycznego udoskonalenia, ale i kodyfikuje ja, odgrywa rolQ archetypowego tekstu, w granicach ktörego ujawniaja swöj autentyczny zmysl modele poboznego zachowania, ktöre formuje stos sredniowiecznej ascezy. Ciagla obecnosc tekstu sakralnego w przestrzeni komunikacyjnej sredniowiecznej religijnosci dopelnia sig parawerbalnymi czynnikami liturgicznej praktyki i osobistej poboznosci. Obecna w tej przestrzeni Biblia sama röwniez wyznacza jego koordynaty i tendencje, realizuje nie tylko duchowny potencjal, ale i zawarte w niej semiotyczne programy. Z chaosu pierwotnych wrazen i odczuc, naznaczonego twörczym Slowem, wzrasta ascetyczna strategia osobistosci, ktöra zmierza droga doskonalosci.
Description
Keywords
біблійні парадигми, аскетична стратегія, давньо українська агіографія, стаття
Citation
Ісіченко І. Біблійні парадиґми аскетичної стратеґії давньої української агіоґрафії = Biblical paradigms of ascetic strategy of old Ukrainian hagiography / Ігор Ісіченко // Sacrum і Біблія в українській літературі = Sacrum i Biblia w literaturze ukrainskiej /за ред. І. Набитовича ; Ун-т ім. Марії Кюрі-Склодовської [та ін.]. - Lublin : Ingvarr, 2008. - С. 353-358.